De Rouwmug (Sciaridae) is een veelvoorkomende muggensoort in Nederland. Normaal gesproken leeft hij voornamelijk van rottend organisch materiaal zoals dood hout en paddenstoelen. Als larve vertonen ze soms een bizar gedrag, maar daarover later meer.

Je ziet deze mugjes regelmatig in de kassen. Daar zorgen ze nogal eens voor overlast door aan zaailingen te eten. Tuinders bestrijden hen dan ook met insecticiden of door hun natuurlijke vijanden in te zetten: roofvliegen, roofmijten en sluipwespen.

De vrouwtjes leggen hun ca. 200 doorzichtige eieren op de vochtige aarde. Na zeven tot acht dagen komen de larven eruit en kruipen direct in de grond. Daar leven ze in grote groepen van wel 2.500 larven per m2, totdat ze zich verpoppen. Sommige soorten maken een cocon, andere een kamertje in de aarde om in te verpoppen. De uit de cocon gekomen Rouwmug kruipt omhoog door de aarde naar de oppervlakte.

Polonaise van rouwmug-larven

Heel opvallend is dat Rouwmuglarven samen een enorme colonne kunnen vormen die zich als een slang voortbeweegt (zie bijgaande tekening uit 1871 van Dr. Emil Schmidt, blijkbaar staat de larve van de rouwmug daar bekend als ‘Heerwurm’). Op YouTube zijn er filmpjes van te vinden, zoals deze uit Japan waar een colonne gestopt wordt door een papiertje ervoor te houden. Dit filmpje uit Mexico ziet er ook behoorlijk apart uit:

Wetenswaardigheden over de rouwmug

• In andere talen: Fungus gnats (Engels), Trauermücken (Duits).
• Rouwmuggen vind je over de hele wereld, zelfs in de bergen boven 4.000 meter en op eilanden voor de kust van Antarctica.
• De Rouwmug wordt ook wel humusvliegje of mosvliegje genoemd.
• Een volwassen exemplaar wordt hooguit zeven millimeter lang.
• Wereldwijd zijn er 1.800 soorten beschreven en dat is waarschijnlijk nog maar een klein deel. Het is haast ondoenlijk om een ondersoort te bepalen zonder ze onder een microscoop te bekijken.
• Hun wetenschappelijke naam komt van het Griekse skiaros (donker).
• Zo’n 40 miljoen jaar geleden kwamen ze ook al in grote getale voor. Een vijfde van alle fossiele dieren in barnsteen is een rouwmug.